Gry planszowe mocno poprawiają pamięć u osób w różnym wieku. Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Leeds częste rozgrywki zwiększają zdolność zapamiętywania o 23%. Szczególnie wydajne są gry strategiczne, które wymagają planowania i przewidywania. Dr Anna Kowalska, neuropsycholog, zauważa, że 3 sesje tygodniowo po 30 minut przynoszą najlepsze efekty. „To świetna alternatywa dla ćwiczeń pamięci online” – twierdzi ekspertka. Największe zyski zaobserwowano u seniorów, u których ryzyko demencji spadło o 15% w porównaniu z grupą kontrolną.
Nowe odkrycia w dziedzinie neurobiologii poznawczej przynoszą ciekawe wnioski dotyczące wpływu gier planszowych na funkcjonowanie mózgu. Systematyczne rozgrywki w klasyczne gry strategiczne, takie jak szachy czy go, prowadzą do sporego wzrostu aktywności w obszarach odpowiedzialnych za pamięć operacyjną. Badania przeprowadzone w przodujących ośrodkach naukowych wykazały, że już 30-minutowa sesja gry planszowej może zwiększyć plastyczność neuronalną o 24%. Szczególnie interesujący jest fakt, że częste granie w gry planszowe stymuluje rozwój hipokampa – struktury mózgowej podstawowej dla procesów zapamiętywania. Mechanizmy kognitywne uruchamiane w czasie rozgrywki (planowanie strategiczne, analiza sytuacji, przewidywanie ruchów przeciwnika) tworzą nowe połączenia synaptyczne.
Neuroplastyczność a gry planszowe – przełomowe odkrycia
Fenomen wzmacniania funkcji pamięciowych poprzez gry planszowe opiera się na kilku ważnych mechanizmach:
- Aktywacja kory przedczołowej
- Stymulacja układu limbicznego
- Wzmocnienie połączeń międzypółkulowych
- Zwiększenie przepływu krwi w obszarach poznawczych
- Optymalizacja szlaków dopaminergicznych
- Poprawa koordynacji wzrokowo-przestrzennej
Praktyczne zastosowania w terapii poznawczej
Terapeuci zajęciowi i neuropsycholodzy dość często włączają gry planszowe do programów rehabilitacji poznawczej. „Systematyczna ekspozycja na złożone zadania strategiczne prowadzi do wyraźnej poprawy funkcji wykonawczych” – to wniosek płynący z metaanalizy 47 badań klinicznych. Czy możemy zatem mówić o grach planszowych jako o swoistym treningu mózgu?
Specjaliści są zgodni: systematyczna aktywność przy planszy może być równie skuteczna jak specjalistyczne ćwiczenia neurokognitywne. Zjawisko to jest szczególnie widoczne u osób w wieku 50+, gdzie częste sesje gier planszowych (minimum 3 razy w tygodniu po 45 minut) przekładają się na znaczącą poprawę pamięci krótkotrwałej i zdolności koncentracji. Badacze zwracają uwagę na rolę interakcji społecznej w czasie rozgrywki – element rywalizacji i współzawodnictwa też stymuluje wydzielanie neuroprzekaźników odpowiedzialnych za procesy uczenia się. Można podkreślić także aspekt profilaktyczny: osoby regularnie grające w gry planszowe wykazują o 37% niższe ryzyko rozwoju zaburzeń poznawczych w późniejszym wieku (w porównaniu do grupy kontrolnej).
Planszówki ratunkiem dla Twojego mózgu – nowe badania zaskakują!
Regularna gra w planszówki może mocno wpłynąć na poprawę pamięci krótkotrwałej i długotrwałej – wynika z najnowszych badań przeprowadzonych przez neurologów z Uniwersytetu w Cambridge. Szczególnie pozytywny wpływ zaobserwowano u osób powyżej 50 roku życia, które grały minimum 3 razy w tygodniu po 45 minut. Naukowcy podkreślają, że gry wymagające strategicznego myślenia, takie jak szachy czy Carcassonne, stymulują obszary mózgu odpowiedzialne za koncentrację i zapamiętywanie. Badania trwały 2 lata i objęły grupę 1200 ochotników w różnym wieku. Zaobserwowano także, że osoby regularnie grające w gry planszowe rzadziej cierpią na problemy z pamięcią w późniejszym wieku. Inną zyskią jest redukcja stresu i poprawa relacji społecznych, co także pozytywnie wpływa na funkcjonowanie mózgu.
Planszówki jako trening mózgu – sprawdź, jak gry kształtują Twój intelekt
Częste granie w strategiczne gry planszowe ma bezpośredni wpływ na rozwój pamięci operacyjnej. Badania przeprowadzone na grupie 250 osób w wieku 20-45 lat wykazały znaczącą poprawę funkcji poznawczych już po 3 miesiącach częstej gry. Szczególnie zauważalny postęp zaobserwowano u osób grających w tytuły wymagające planowania kilku ruchów do przodu.
- Zwiększona koncentracja
- Lepsza pamięć krótkotrwała
- Rozwój myślenia strategicznego
- Umiejętność przewidywania
- Szybsze podejmowanie decyzji
- Poprawa zdolności analitycznych
- Rozwój kreatywnego myślenia
- Wzmocnienie funkcji wykonawczych mózgu
Gry planszowe o złożonych mechanikach, takie jak szachy czy Go, wymagają zaangażowania wielu obszarów mózgu jednocześnie. Systematyczne treningi z wykorzystaniem gier planszowych mogą opóźnić procesy starzenia się mózgu i zapobiegać demencji.
Wpływ asymetrycznych mechanik w grach na rozwój elastyczności poznawczej
Nowe badania wskazują, że gry planszowe z niesymetrycznymi zasadami dla różnych graczy wyjątkowo efektywnie stymulują rozwój elastyczności poznawczej. Każda rozgrywka wymaga adaptacji do nowej strategii i spojrzenia na planszę z innej perspektywy, co też wspomaga neuroplastyczność mózgu.
Memory – twój mózg jak superkomputer!
Gry typu memory to doskonały sposób na trening pamięci wzrokowej i koncentracji. Polegają na odkrywaniu par identycznych obrazków, które są zakryte i ułożone w losowym porządku na planszy. Gracz musi zapamiętać położenie poszczególnych elementów, by móc później odnaleźć ich pary.
W procesie zapamiętywania aktywowane są obszary mózgu odpowiedzialne za pamięć krótkotrwałą i przestrzenną. Regularny trening z wykorzystaniem gier memory może mocno poprawić zdolność zapamiętywania informacji wizualnych oraz szybkość przetwarzania bodźców wzrokowych. Niektóre badania mówią, że osoby regularnie grające w memory wykazują lepsze wyniki w testach na pamięć wzrokową i koncentrację. Zwróćmy uwagę, że gry memory są polecane dzieciom w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, gdyż wspierają rozwój poznawczy i uczą cierpliwości. Także, gry te mogą być dostosowane do różnych poziomów trudności poprzez zmianę liczby par, stopnia skomplikowania obrazków czy czasu ekspozycji kart. Ze względu na swoją elastyczność i skuteczność, memory znajduje zastosowanie w rozrywce, w terapii i edukacji.
